Zmienne i wskaźniki w pracy licencjackiej i magisterskiej

Ostatnia aktualizacja 16 września 2024

Czasami w metodologii badań wymagane jest podanie zmiennych i wskaźników. To dosyć proste, o ile wiesz, o co chodzi. Jak dodać zmienne i wskaźniki do swojej pracy dyplomowej? Dowiesz się, gdy przeczytasz artykuł do samego końca.

Potrzebujesz szybkiej pomocy z rozdziałem metodologicznym lub badawczym?
Kliknij poniżej 
–> Rozdział badawczy i metodologiczny. Pomoc w pisaniu
–> Pobierz wzory rozdziałów metodologicznych
–> Wzory rozdziałów badawczych

Obejrzyj poniższe nagranie i dowiedz się:

• Czym są zmienne w badaniach w pracach dyplomowych?
• Jakie są rodzaje zmiennych w pracach licencjackich i magisterskich?
• Czym różni się zmienna zależna od niezależnej?
• Jakie są przykłady zmiennych zależnych?
• Jakie są przykłady zmiennych niezależnych?
• Czym są wskaźniki w badaniach?
• Jak dobrać wskaźnik do zmiennej?
• Jakie są rodzaje wskaźników?
• Jakie są przykłady zmiennych i wskaźników?

Zobacz mapę myśli do tego nagrania

Jak nie chcesz oglądać filmiku, możesz przeczytać transkrypcje nagrania. Warto! Wrzuciliśmy sporo dodatkowych informacji ⬇⬇

Zmienne i wskaźniki w pracy dyplomowej

W przypadku badań empirycznych często istotnym ogniwem jest wskazanie zmiennych oraz wskaźników. Jest to bardzo pomocne podczas weryfikowania hipotez. Dlatego też to nagranie jest poświęcone tematyce zmiennych i wskaźników w pracy dyplomowej.

Zmienna w pracy dyplomowej- definicja trudna

Pewna kategoria zjawisk, których wielkość, intensywność, częstość występowania może ulec zmianie zależnie od okoliczności.

Zmienna w pracy dyplomowej – definicja trudna. Źródło: Zbigniew Skorny, ,,Prace magisterskie z psychologii i pedagogiki. Przewodnik metodologiczny dla studiujących nauczycieli”. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1984. Pobierz definicje do metodologii badań>>

Zmienna w pracy dyplomowej- definicja od Magistra na 5

Zmienna jest cechą, właściwością danego obiektu badawczego.

Zmienna w pracy licencjackiej i magisterskiej – definicja łatwa. Źródło: Magister na 5

Zmienna zależna i niezależna – najważniejszy podział zmiennych

Istotą badań jest wskazanie, jakie związki zachodzą pomiędzy poszczególnymi zmiennymi, stąd wynika pewien podział zmiennych. Najważniejsze z nich to: zmienna zależna i niezależna.

Zmienna niezależna w pracy dyplomowej- definicja

Zmienna, której wartości w analizie traktuje się jako dane i nie próbuje wyjaśniać.

Zmienna niezależna w pracy dyplomowej – definicja. Źródło: E. Babbie, Badania społeczne w praktyce, Warszawa 2003.

Zmienna niezależna- definicja od Magistra na 5

Zmienna niezależna:

• Inna nazwa- wyjaśniająca, predykcyjna.
• Zmienna niezależna to właściwość, która w badaniu nie ulega zmianie. Nie ulega wpływowi żadnej innej zmiennej.
• Zmienna niezależna jest cechą przedmiotu, wyjaśniającą badane zjawisko i której wartości powodują zmiany w wartościach zmiennych zależnych.
• W badaniu będziesz dokonywał tylko pomiaru zmiennej niezależnej, nie możesz ją manipulować.
• Jej określona wartość, ma wpływ na wartości innych zmiennych.
• Zmienne niezależne powodują zmiany w zmiennych zależnych.
• Zmienna niezależna jest powiązana ze zmienną zależną i jest przyczyną zmian jej wartości.

Przykłady zmiennych niezależnych

• Płeć,
• wiek,
• wykształcenie,
• miejsca zamieszkania,
• stan cywilny,
• sytuacja zawodowa,
• długość stażu pracy w zawodzie,
• stan cywilny,
• poziom dochodu,
• warunki eksperymentu, czyli coś, co w badaniu nie ulega zmianie.

Zmienne niezależne mogą też dotyczyć kwestii bliżej związanych z problematyką badawczą, np.: 

• Łączny czas zmagania się z daną chorobą pacjenta.
• Czas, jaki minął od zabiegu.
• Ilość dzieci.
• Stopień zaburzeń depresyjnych.
• Liczba komputerów w szkole.

Pytania dotyczące zmiennych niezależnych zamieszcza się w metryczce badań.

Zmienna zależna w pracy dyplomowej- definicja

Zmienna, co do której zakłada się, że jest powodowana przyczynowo lub uzależniona od innej zmiennej.

Zmienna zależna w pracy dyplomowej – definicja. E. Babbie, Badania społeczne w praktyce, Warszawa 2003.

Zmienna zależna w pracy dyplomowej- definicja od Magistra na 5

• Inna nazwa- wyjaśniana, kryterialna.
• Zmienna, którą będziesz wyjaśniał  w swoim badaniu. Będziesz też badał związki z tymi zmiennymi, od których one zależą.
• Jest to zmienna podlegająca wpływom innych zmiennych w badaniu.
• Jej wartość wynika z wartości zmiennej niezależnej.
• Zmienne zależne stanowią skutek w danym badaniu.
• Zmienne zależne w danym procesie, zdarzeniu, zjawisku, strukturze ulegają zmianom.

Wiem, że teraz możesz czuć się trochę zagubiony, więc podaję przykłady.

Przykłady zmiennych zależnych

• Umiejętności,
• wiedza na jakiś temat,
• stan zdrowia badanej osoby,
• nastawienie ucznia do szkoły,
• sympatia do nauczyciela,
• zainteresowanie (lub brak) danym przedmiotem,
• cechy osobowości badanych.

Przykłady zmiennych zależnych i niezależnych w badaniach

Zmienna zależna i niezależna w badaniach. Przykład 1.

Temat badania: Wiedza na temat zdrowego odżywania w zależności od płci.

Zmienną niezależną w tym przypadku będzie płeć – która jest stała i nie podlega wpływom innych zmiennych.

Zmienną zależną będą zachowania zdrowotne- które będą mierzone i sprawdzane podczas badania pod kątem zależności od płci.

Zmienna zależna i niezależna w badaniach. Przykład 2.

Temat badania: Wpływ płci na sprawność fizyczną.

Zmienna niezależna: Płeć.

Zmienna zależna: Sprawność fizyczna.

Zmienna zależna i niezależna w badaniach. Przykład 3.

Temat badania: Wpływ wykształcenia na znajomości języków obcych.

Zmienna niezależna: Wykształcenie.

Zmienna zależna: Znajomość języków obcych.

Zmienna zależna i niezależna w badaniach. Przykład 4.

Temat badania: Wpływ choroby refluksowej przełyku na jakość życia pacjentów.

Zmienna niezależna: płeć, okres chorowania na daną chorobę, częstotliwość hospitalizacji, sytuacja rodzinna.

Zmienna zależna: Jakość życia.

Zmienna zależna i niezależna w badaniach. Przykład 5.

Temat badania: Wpływ kofeiny na sprawność umysłową.

Zmienna niezależna: Ilość kofeiny dostarczonej do organizmu.

Zmienna zależna: Sprawność umysłowa.

Kto uznaje, czy zmienna jest zależna, czy niezależna?

Autor badania uznaje określone zmienne za zależne lub niezależne.

Zmienna interweniująca w pracy dyplomowej

Zmienna interweniująca- to rodzaj zmiennej stanowiącej łączące ogniwo pomiędzy zmienną zależną i niezależną. Ta zmienna to czynnik wewnętrzny, który może modyfikować wpływ warunków zewnętrznych na zachowanie.

Przykłady zmiennej interweniującej:

• fizjologiczne właściwości organizmu,
• procesy motywacji,
• samopoczucie osób badanych,
• napięcie emocjonalne.

Kolejny etap to ustalenie wskaźników do zmiennych.

Wskaźniki zmiennych- definicja trudna

Wskaźnik zdarzenia (własności) – Z to takie zdarzenie (taka własność) W, że stwierdzenie (jej) istnienia, pojawienia się lub stopnia intensywności bądź faktycznie jest wykorzystane jako przesłanka, bądź zasadnie nadaje się na przesłankę wnioskowania, iż w określonych przypadkach z pewnością, z określonym prawdopodobieństwem lub przynajmniej z prawdopodobieństwem wyższym niż przeciętne wystąpiło zdarzenie (własność) Z”

Wskaźniki zmiennych – definicja trudna. Źródło: S. Nowak, Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa 1985, s.165. Pobierz definicje do metodologii badań>>

Wskaźniki zmiennych- definicja łatwa

Wskaźnikiem będzie każda właściwość, fakt, wydarzenie, stan, objaw bądź proces, który jest możliwy do zaobserwowania i na podstawie którego można poznać, że wystąpiło określone zjawisko, bądź cecha.

Wskaźniki zmiennych – definicja trudna. Źródło: Magister na 5

3 rodzaje wskaźników zmiennych

Wskaźniki w oparciu, o które wnosimy o zajściu określonego zjawiska. Mogą być różnorodne. Wynika to z charakteru wskazywanego przez wskaźniki zjawiska i od typu związku, który łączy te wskaźniki z konkretnym zjawiskiem.

Wskaźniki empiryczne

Są stosowane wówczas, kiedy konkretne fakty mogą zostać zaobserwowane lub zadbane w sposób bezpośredni.

Są przydatne w wyrażaniu opinii społecznej. Wskaźnik opinii to wówczas wypowiedź badanej osoby na konkretny temat, czyli udzielona przez nią odpowiedź w ankiecie.

Wskaźnikiem empirycznym może być także np. alkomat świadczący o stopniu nietrzeźwości. Wynik badania alkomatem jednoznacznie wskazuje, czy osoba jest trzeźwa, czy też nie.

Wskaźniki definicyjne

Wynikają z definicji badanego zjawiska. Jeśli termin jest wyczerpujący, wskaźnik lepiej spełnia swoją rolę.

Na przykład, jeśli zmienną jest występowanie cukrzycy, wskaźniki definicyjne dobiera się na podstawie cech cukrzycy, znajdujących się w definicji tej choroby.

Wskaźniki inferencyjne

Nie definiują zjawiska wskaźnikowego, ale także nie są obserwowalne; o tym, iż określone zjawisko miało miejsce wnioskuje się w sposób pośredni.

Na przykład, zaczerwieniona twarz podczas publicznej wypowiedzi może świadczyć o tym, że osoba jest nieśmiała.

Przykłady wskaźników zmiennych

Jako przykłady wskaźników można wskazać, np.:

• typ odpowiedzi,
• konkretne zachowanie,
• zaczerwienioną twarz,
• poziom glukozy we krwi,
• poziom IQ,
• liczbę punktów otrzymaną w jakimś teście,
• procent odpowiedzi, itp.

Zmienne i wskaźniki w pracy dyplomowej- podsumowanie

Mam nadzieję, że powyższe nagranie wyjaśniało Ci trochę temat zmiennych i wskaźników.

Czy teraz jesteś w stanie wskazać zmienne i wskaźniki w swoim badaniu? Mam nadzieję, że tak, ale jeśli będziesz potrzebować pomocy, dawaj znać.

Pomoc przy badaniach w pracy dyplomowej

Potrzebujesz pomocy z rozdziałem metodologicznym lub badawczym?
Napisz»

Przygotowaliśmy bardzo dużo dodatkowych materiałów. Dzięki nim sam zrobisz badania w pracy dyplomowej.

Wzory rozdziałów metodologicznych»
Wzory rozdziałów badawczych»

Napisałem rozdział badawczy. Co dalej?

Naucz się pisać bez plagiatu. Sprawdź e-book:

Zobacz, jakie materiały mogę Ci jeszcze zaproponować:
–> Sklep Magistra na 5

✔ Przygotuj wstęp
Wstęp do pracy dyplomowej. Jak go przygotować?

✔ Przygotuj zakończenie
Jak napisać zakończenie do pracy dyplomowej?

Nie zapomnij o prezentach!