NEO-FFI w pracy magisterskiej. Kiedy ma to sens?

Ostatnia aktualizacja 29 września 2025

Piszesz licencjatkę/magisterkę z psychologii, HR/zarządzania, edukacji, zdrowia, sportu albo IT/UX i chcesz dorzucić rzetelny pomiar osobowości bez wymyślania koła na nowo?

NEO-FFI to gotowy, sprawdzony kwestionariusz Wielkiej Piątki (60 pytań), który w zwykłej ankiecie pozwoli Ci szybko zmierzyć Neurotyczność, Ekstrawersję, Otwartość, Ugodowość i Sumienność. Dzięki temu w prosty sposób powiążesz osobowość z tym, co badacie: wynikami w nauce, stresem i wypaleniem, satysfakcją z pracy/usług, zachowaniem w aplikacji, przestrzeganiem zaleceń zdrowotnych czy regularnością treningów.

Największy plus? Nie budujesz narzędzia od zera – masz krótkie wypełnianie, jasne zasady liczenia i wyniki, które łatwo wrzucić do statystyk (opisy, korelacje, t-test/ANOVA, regresja).

W tym artykule, po ludzku i na luzie, pokażę co to jest NEO-FFI, jak je wpleść w metodę, do czego użyć wyników i kiedy lepiej sięgnąć po coś innego. Pięć minut czytania i będziesz wiedzieć, jak dodać osobowość do swojej pracy tak, żeby promotor powiedział: „O, to ma ręce i nogi”.

Potrzebujesz szybkiej pomocy z NEO-FFI w swojej pracy dyplomowej? Kliknij poniżej
–> NEO-FFI do pracy magisterskiej. Błyskawiczna pomoc
–> Wzory rozdziałów badawczych ze statystyką

Nie wiem, jak zacząć. Masz coś dla mnie?
–> E-book- Jak Napisać Pracę Dyplomową W Tydzień
–> Pobierz przykładową pracę licencjacką

Czym jest NEO-FFI w pracy magisterskiej. Definicja

NEO-FFI (NEO Five-Factor Inventory) to krótki test osobowości oparty na Wielkiej Piątce:
Neurotyczność, Ekstrawersja, Otwartość, Ugodowość, Sumienność.

Ma 60 stwierdzeń (po 12 na każdy wymiar). Osoba badana zaznacza na skali Likerta (np. od „zdecydowanie się nie zgadzam” do „zdecydowanie się zgadzam”), na ile dane zdanie do niej pasuje. Wypełnienie zajmuje zwykle 10–15 minut.

Co dostajesz na końcu? Pięć wyników – po jednym dla każdej cechy – które mówią, jaki masz profil osobowości (niski/średni/wysoki poziom danej cechy według norm). To narzędzie badawcze: świetne do projektów naukowych i prac dyplomowych (opis próby, korelacje, porównania grup), ale nie służy do diagnozy klinicznej.

Jak NEO FFI działa w praktyce?

1) Wypełnianie (10–15 min).

Badany dostaje 60 stwierdzeń i zaznacza, na ile się z nimi zgadza — typowa skala Likerta (np. 1 = „zdecydowanie się nie zgadzam” … 5 = „zdecydowanie się zgadzam”). Nie ma „dobrych” i „złych” odpowiedzi — chodzi o typowy styl zachowania/odczuwania.

2) Liczenie wyników (prosty schemat).

• Każda z 5 cech (Neurotyczność, Ekstrawersja, Otwartość, Ugodowość, Sumienność) ma po 12 pozycji.
• Zsumuj punkty z tych pozycji dla danej cechy → masz wynik surowy.
• Uwaga: część stwierdzeń jest „odwrócona” (np. brzmi „w drugą stronę”). Dla nich przed sumą trzeba zrobić odwrócenie punktacji (np. 1↔5, 2↔4; środek bez zmian). Informację, które pozycje są odwrócone, daje klucz ze zbioru norm.
• Chcesz w Excelu? Zrobisz to w 5 kolumnach (po jednej dla każdej cechy): najpierw przeliczenia odwróconych pozycji, potem =SUMA().

3) Co znaczy „wysoki” / „niski”?

• Wysoki wynik w danej cesze = więcej zachowań/odczuć typowych dla tej cechy (np. wysoka Sumienność → planowanie, obowiązkowość; wysoka Ekstrawersja → towarzyskość, energia; wysoka Neurotyczność → większa reaktywność emocjonalna).
• Niski wynik = mniej tych tendencji (np. niska Ekstrawersja → introwersja).
• Żeby mówić „wysoki/niski” rzetelnie, dobrze jest oprzeć się o normy (patrz niżej), a nie tylko „na oko”.

4) Normy i przeliczenia

• Wynik surowy zwykle przelicza się na steny/percentyle według norm (dopasowanych do płci/wieku/języka).
• Normy i dokładny klucz punktacji są w podręczniku/licencjonowanych materiałach do NEO-FFI (różnią się między wersjami językowymi).
• W pracy dyplomowej możesz raportować wyniki surowe (np. średnie i odchylenia standardowe w próbie) albo przeliczone na steny/percentyle, jeśli masz prawo użycia norm.

5) Wersje językowe i licencja (ważne!)

• NEO-FFI jest testem licencjonowanym — do legalnego użycia (i dostępu do norm/klucza) potrzebna jest zgoda/licencja właściciela praw / wydawcy danej wersji językowej.
• Do prac dyplomowych: ustal z promotorem skąd masz wersję (uczelnia/wydawnictwo/laboratorium).
• Jeśli nie masz dostępu do licencjonowanej wersji, rozważ otwarte odpowiedniki Wielkiej Piątki (np. narzędzia oparte na IPIP) — nie są to „NEO-FFI”, ale pozwalają mierzyć te same 5 wymiarów w legalny, otwarty sposób (z własnymi normami/opisem).

Po co NEO FFI w pracy dyplomowej?

Kiedy lepiej odpuścić Neo ffi :

• Diagnoza kliniczna – to nie jest narzędzie diagnostyczne do rozpoznawania zaburzeń; bez uprawnień i protokołów nie używaj w takim celu.
• Bardzo mała próba – przy małym N (np. 10–20 osób) korelacje i porównania są niestabilne; wyniki będą „skakać”.
• Brak legalnej wersji/klucza – kopiowanie pytań z Internetu/książki do własnej ankiety = problem prawny/metodologiczny; możesz wtedy rozważyć otwarte alternatywy (np. IPIP/BFI), ale to nie jest NEO-FFI.
• Ryzyko „udawania lepszego” bez kontroli – rekrutacja/przegląd pracowników, gdzie badani „podkręcają” odpowiedzi; bez zapewnienia anonimowości i neutralnej instrukcji wyniki mogą być zafałszowane.
• Brak dopasowania językowego – grupa słabo zna język testu albo ma trudność ze zrozumieniem twierdzeń → wyniki tracą sens.

Jak zminimalizować wpadki (szybkie tipy):

• Anonimowość i uczciwa instrukcja („nie ma dobrych/złych odpowiedzi, interesuje nas Twój typowy sposób funkcjonowania”).
• Neutralny kontekst (nie oceniasz ludzi, tylko prowadzisz badania do pracy).
• Rzetelność w próbie – policz alfa Cronbacha dla każdej skali (jamovi/JASP zrobi to na klik).
• Raportuj wprost ograniczenia – np. „próba wygodna”, „możliwy efekt autoprezentacji”.

Przykłady kierunków i mini- tematów 

Nie musisz być psychologiem, żeby sensownie użyć NEO-FFI. Jeśli w Twojej pracy chcesz sprawdzić, jak cechy osobowości łączą się z wynikiem, zachowaniem albo satysfakcją, to ten kwestionariusz wchodzi jak złoto. Poniżej masz gotowe „zalążki” tematów do różnych kierunków.

Psychologia / HR

• Stres / wypalenie: czy Neurotyczność wiąże się z poziomem stresu u studentów/pracowników?
• Efektywność / satysfakcja: czy Sumienność przewiduje ocenę efektywności albo satysfakcję z pracy?

Zarządzanie

• Przywództwo: czy Ekstrawersja i Ugodowość lidera łączą się z oceną stylu przywództwa?
• Rotacja: czy Neurotyczność i Sumienność przewidują zamiar odejścia z firmy?

Edukacja

• Osiągnięcia: czy Sumienność koreluje z średnią oceną lub wynikiem testu?
• Prokrastynacja: czy Neurotyczność i niska Sumienność wiążą się z odkładaniem nauki?

IT

• Akceptacja funkcji: czy Otwartość i Ekstrawersja przewidują chęć korzystania z nowej funkcji?
• Użyteczność: czy profil osobowości wiąże się z oceną UX i czasem wykonania zadania?

Zdrowie Publiczne / Nauki o Zdrowiu

• Adherencja (przestrzeganie zaleceń): czy Sumienność przewiduje regularne przyjmowanie leków / aktywność fizyczną?
• Dobrostan: czy Neurotyczność wiąże się z gorszym samopoczuciem?

Sport / Fizjoterapia

• Dyscyplina treningowa: czy Sumienność i Ugodowość wiążą się z regularnością treningów?
• Preferencje sportowe: czy Ekstrawersja przewiduje wybór sportów zespołowych vs indywidualnych?

Pułapki i alternatywy — kiedy nie używać NEO-FFI i na co uważać ?

Kiedy NEO-FFI lepiej odpuścić:

• Diagnoza kliniczna – to narzędzie badawcze, nie do stawiania rozpoznań. Bez uprawnień i protokołów klinicznych po prostu nie.
• Bardzo mała próba (np. 10–20 osób) – wyniki będą „skakać”, korelacje raz są, raz ich nie ma. Celuj raczej w 80–100+ osób (a przy porównaniach grup ~30+ na grupę).
• Brak legalnej wersji/klucza – NEO-FFI jest licencjonowany. Kopiowanie pytań z neta = kłopot prawny i metodologiczny. Jeśli uczelnia nie ma dostępu, rozważ alternatywy otwarte (niżej).
• Grupa nie rozumie języka testu – złe zrozumienie pozycji = złe dane. Zawsze używaj dopasowanej wersji językowej.
• Chcesz mierzyć „stan” tu i teraz (np. nastrój po kawie) – NEO-FFI mierzy cechy względnie stałe, nie chwilowe nastroje.

Na co uważać (typowe wpadki):

• „Udawanie lepszego” (efekt autoprezentacji). Daj anonimowość, neutralną instrukcję („nie ma dobrych/złych odpowiedzi”), unikaj rekrutacji, gdzie opłaca się „podkręcać” wyniki.
• Pozycje odwrócone – część stwierdzeń liczy się odwrotnie. Jeśli tego nie zrobisz, wyniki będą błędne. (W Excelu: użyj przeliczenia 6 – odpowiedź dla itemów odwróconych).
• Rzetelność w Twojej próbie – sprawdź alfa Cronbacha dla każdej skali. Gdy α << 0,70, bądź ostrożny z wnioskami.
• Za mało statystyki do za dużych wniosków – korelacja ≠ przyczynowość. Nie pisz, że „Sumienność powoduje lepsze wyniki”, tylko że „łączy się z”.
• Porównania grup bez założeń – przed t-testem/ANOVA sprawdź równość wariancji (Levene). Jak p < 0,05 → Welch (i Games-Howell post-hoc).
• Appendix z pełnym testem – nie wklejaj treści pozycji NEO-FFI do pracy bez zgody wydawcy.

Alternatywy (gdy NEO-FFI nie pasuje / nie masz licencji):

• IPIP-NEO / IPIP Big-Five – otwarte odpowiedniki Wielkiej Piątki (50, 100, 120 itemów). Legalne, dobre do prac dyplomowych; mają klucze i opisy interpretacji.
• BFI-2 (44 itemy) lub BFI-2-S (30) – krótsze, popularne, łatwe w analizie; sprawdź dostępność wersji PL.
• Bardzo krótko? TIPI (10 itemów) – superszybkie, ale mniej dokładne (tylko do orientacyjnego profilu).
• Inny model? HEXACO (6 czynników – dodaje „Uczciwość-Pokora”), jeśli temat tego wymaga.
• Specyficzne konstrukty zamiast całej osobowości: np. Grit-S (wytrwałość), SUS/UEQ dla UX (jeśli Twoja zmienna to użyteczność), PHQ-9/GAD-7 dla nastroju/lęku (jeśli interesują Cię objawy, nie cechy).

Jedno zdanie do „Ograniczeń” (gotowiec):

„Badanie opierało się na samoopisie, co może wiązać się z autoprezentacją; zastosowano anonimowość i neutralną instrukcję. Skala NEO-FFI użyta zgodnie z kluczem/wersją językową, rzetelność w próbie: α = …; wyniki interpretowano opisowo, bez wniosków przyczynowych.”

NEO-FFI w pracy magisterskiej. Podsumowanie

I tyle. NEO-FFI to szybki sposób, żeby dodać Twojej pracy konkretny, naukowy „mięsień”: pięć prostych skal, jasne liczenie, czytelne wnioski. Nie musisz być psychologiem–statystykiem: wystarczy legalna wersja, kilka minut w Excelu/JASP i zdrowy rozsądek przy interpretacji.

Na obronie możesz powiedzieć: „Zmierzyłam/em osobowość NEO-FFI, sprawdziłam/em rzetelność, dobrałam testy do założeń i wyciągnęłam/em wnioski”. Brzmi poważnie, a to po prostu dobra robota krok po kroku. Powodzenia — i niech Twoje wyniki gadają same za siebie! 🎓📊

Trochę już wiem o NEO-FFI w  pracy magisterskiej. Teraz chcę poznać proces pisania

Naucz się pisać pracę w godzinę. Sprawdź e-book.

Zobacz, jakie materiały mogę Ci jeszcze zaproponować.
–>Sklep Magistra na 5

Jeżeli potrzebujesz pomocy, po prostu napisz.
–> Wyślij pytanie

Nie zapomnij o prezencie!